Τα ψάρια είναι υδρόβια σπονδυλωτά ζώα που αναπνέουν από τα βράγχια Αυτά τα ζώα μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες ομάδες: αγνάθους ή ψάρια χωρίς σαγόνια, χονδριχθιανούς ή χόνδρινο ψάρι και οστειχθυιά ή οστεόψαρο. Όλοι τους πίνουν νερό από το οποίο δεσμεύουν το οξυγόνο για να μπορούν να αναπνεύσουν, με εξαίρεση τα πνευμονόψαρα που αναπνέουν αέρα και υπάρχουν μόνο έξι είδη.
Αν τα ψάρια παίρνουν οξυγόνο από το νερό, γιατί άλλα ζουν σε γλυκό νερό και άλλα σε αλμυρό νερό; και τι θα γινόταν αν ένα ψάρι του γλυκού νερού τοποθετούνταν στη θάλασσα;
Σε αυτό το άρθρο στον ιστότοπό μας θα μιλήσουμε για αναπνοή ψαριών, αναλύοντας πώς συμπεριφέρεται το οξυγόνο ανάλογα με το περιβάλλον και γιατί ένα ψάρι του γλυκού νερού δεν μπορεί να ζήσει σε αλμυρό νερό.
Αναπνοή ψαριού
Κάθε ομάδα ψαριών έχει διαφορετικό σχήμα βράγχων και διαφορετικό τρόπο αναπνοής.
Βράγχια και αναπνοή σε λυχναρίες και αγνιόψαρα (αγνάτο ψάρι)
- Hagfish: παρουσιάζουν σακούλες ή κλαδικούς σάκους στο Άνω μέρος του σώματος. Αυτό που παρατηρείται είναι ότι το νερό εισέρχεται από το στόμα, περνά από τους βραγχιακούς σάκους και εξέρχεται από το βραγχιακό άνοιγμα ή τα ανοίγματα, που βρίσκονται στο πλάι του ζώου.
- Lampreys: αν δεν τρέφονται αναπνέουν σαν το ψαράκι. Στην περίπτωση τροφοδοσίας, όντας παράσιτα προσκολλώνται σε άλλο ψάρι, και σε αυτή την περίπτωση έχουν ταυτόχρονη αναπνοή, το νερό μπαίνει και εξέρχεται από την ίδια τρύπα των βραγχίων.
Βράγχια και αερισμός σε τελεοστοειδή ψάρια (οστειχθιακά ψάρια)
Η στοματική κοιλότητα επικοινωνεί με το εξωτερικό τόσο μέσω του στόματος όσο και μέσω της οφθαλμικής κοιλότητας, εδώ βρίσκονται τα βράγχια.
Έχουν τέσσερα βραγχιακά τόξα και από κάθε βραγχιακό τόξο θα προκύψουν δύο ομάδες νημάτων βραγχίων, διατεταγμένων σε σχήμα V. Αυτά τα νήματα επικαλύπτονται με αυτά των γειτονικών βραγχιακών τόξων και σχηματίζουν ένα κόσκινο ειδών
Κάθε ένα από τα νημάτια θα έχει κάθετες προεξοχές που ονομάζονται δευτερογενή ελάσματα, εδώ εμφανίζεται το αναπνευστικό ανταλλαγή, έχουν λεπτό επιθήλιο και είναι έντονα αγγειοποιημένοι. Η ροή του νερού περνά μέσα από τα ελάσματα προς μία κατεύθυνση και το αίμα πηγαίνει προς άλλη κατεύθυνση, εδώ γίνεται η ανταλλαγή αερίων (μπαίνει οξυγόνο και φεύγει το διοξείδιο του άνθρακα).
Αυτά τα ψάρια διαθέτουν στοματική αντλία πίεσης και μια οπίσθια αντλία αναρρόφησης, που σημαίνει ότι, αφενός, θα δημιουργηθεί πίεση στη στοματική κοιλότητα που θα ωθήσει το νερό προς την κοιλότητα, και επίσης στην οφθαλμική κοιλότητα η πίεση πέφτει τόσο πολύ που ρουφάει το νερό από τη στοματική κοιλότητα.
Βράγχια και αερισμός σε ελασμόκλαδα (χονδριχθιακά ψάρια)
Το νερό εισέρχεται από το στόμα και μέσω των spiracles (ρουθούνια στα πλάγια του κεφαλιού). Είναι πολύ δραστήρια ψάρια, κολυμπούν με το στόμα ανοιχτό, που προκαλεί την είσοδο πολύ νερού με μεγάλη πίεση λόγω της ταχύτητάς τους και αυτό είναι που προκαλεί την είσοδο στην οφθαλμική κοιλότητα, όπου το γίνεται ανταλλαγή αερίωνΕδώ το σύστημα εξαερισμού είναι ελαφρώς διαφορετικό, αφού δεν έχουν και τις δύο αντλίες. Τα μειονεκτήματα αυτών είναι ότι ξοδεύουν περισσότερη ενέργεια από την προηγούμενη περίπτωση και πρέπει να βρίσκονται πάντα σε κίνηση.
Γιατί ένα ψάρι του γλυκού νερού δεν μπορεί να ζήσει σε αλμυρό νερό;
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχουμε κατά νου είναι ότι όλα τα έμβια όντα επιδιώκουν να διατηρήσουν την ομοιόσταση, η οποία τα βοηθά να διατηρήσουν την ισορροπία των εσωτερικών χημικών.
Κάθε ζώο είναι προσαρμοσμένο στο περιβάλλον του, επομένως ένα ψάρι του αλμυρού νερού χρειάζεται την ακριβή συγκέντρωση οξυγόνου που βρίσκεται σε αυτό το νερό και τη σωστή συγκέντρωση αλάτων. Τι γίνεται αν βάλουμε ένα θαλάσσιο ψάρι σε γλυκό νερό; Το γλυκό νερό έχει υψηλότερη συγκέντρωση οξυγόνου και χαμηλότερη συγκέντρωση αλάτων, το οποίο θα τροποποιούσε την ομοιόστασή του προκαλώντας οξέωση του αίματος λόγω της μεγαλύτερης παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα και συσσώρευσης άλατα, προκαλώντας το θάνατο του ζώου. Και αν ένα ψάρι του γλυκού νερού τοποθετηθεί στη θάλασσα, θα συνέβαινε το αντίθετο, η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι χαμηλότερη και αυτή των αλάτων υψηλότερη, οπότε δεν θα μπορούσε να διατηρήσει τις ζωτικές του λειτουργίες.
Ζωντανά πράγματα που μπορούν να ζήσουν σε γλυκό και αλμυρό νερό
Παρά όλα τα παραπάνω, μερικά ψάρια, σε όλη τους τη ζωή, αλλάζουν από αλμυρό σε γλυκό, όπως είναι η περίπτωση σολομού ή χελιού. Αυτά τα ζώα έχουν αναπτύξει μηχανισμούς για να διατηρούν την ομοιόσταση του σώματός τους παρά τις αλλαγές.
Το δέρμα αυτών των ψαριών είναι πολύ ελαφρώς διαπερατό, για την πρόληψη της απώλειας νερού. Όταν πάνε από τη θάλασσα στο ποτάμι αυξάνουν την παραγωγή ούρων και τη μειώνουν όταν πάνε από το ποτάμι στη θάλασσα. Επιπλέον, πίνουν νερό όταν μπαίνουν στη θάλασσα και σταματούν να πίνετε στο ποτάμι, για να απελευθερωθούν ή να μην βγουν από τα βράγχια.
Μην χάσετε αυτό το άρθρο για τα ψάρια που αναπνέουν έξω από το νερό, αν σας ενδιαφέρει περισσότερο αυτό το θέμα.
