Η λοιμώδης περιτονίτιδα αιλουροειδών είναι μία από τις σοβαρότερες μολυσματικές ασθένειες που επηρεάζουν τα αιλουροειδή, λόγω, μεταξύ άλλων αιτιών, στη σοβαρή πρόγνωσή της έχει και ως συνέπεια της ανυπαρξίας, μέχρι σήμερα, μιας πραγματικά αποτελεσματικής θεραπείας.
Είναι πιο συχνή σε νεαρές γάτες ηλικίας κάτω των δύο ετών και σε γάτες άνω των 12 ετών, με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα σε γάτες που ζουν σε κοινότητες. Η ασθένεια αναπτύσσεται όταν ο εντερικός κορωνοϊός της αιλουροειδούς μεταλλάσσεται και από αυτή τη στιγμή, ανάλογα με την κυτταρική ανοσολογική κατάσταση του αιλουροειδούς, θα αναπτυχθεί η πιο σοβαρή ξηρή ή υγρή μορφή της νόσου. Σε αυτό το άρθρο στον ιστότοπό μας θα καλύψουμε σε βάθος όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την Μολυσματική περιτονίτιδα της γάτας (FIP), μια ασθένεια που απασχολεί τόσο τους φύλακες γάτας και ούτω καθεξής καταστροφικό για τα αιλουροειδή.
Τι είναι η λοιμώδης περιτονίτιδα της γάτας;
Η λοιμώδης περιτονίτιδα αιλουροειδών (FIP) είναι μια σοβαρή, εξουθενωτική, προοδευτικήμολυσματική, και σε στις περισσότερες περιπτώσεις θανατηφόρα, μολυσματική ασθένεια που προσβάλλει άγριες και οικόσιτες γάτες. Είναι μια διαδικασία ιογενούς προέλευσης και παγκόσμιας διανομής που έχει μεγάλο ανοσοποιητικό συστατικό.
Η συχνότητα αυτής της νόσου είναι υψηλότερη σε γατάκια κάτω των 2 ετών και σε άνω των 12 ετών ηλικίας, ιδιαίτερα εκείνων καθαρής φυλής από αγροκτήματα ή όσων ζουν σε κοινότητες, λόγω μεγαλύτερης πιθανότητας μετάδοσης του ιού που την προκαλεί.
Αυτός ο ιός, είτε προκαλεί ποτέ περιτονίτιδα είτε όχι, επηρεάζει το πεπτικό σύστημα στις γάτες.
Ποιος ιός προκαλεί FIP στις γάτες;
Ο ο κορωνοϊός αιλουροειδών (CoVF) είναι ο παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη του FIP. Είναι ένας ιός με περίβλημα RNA της οικογένειας Coronaviridae και του γένους Alphacoronavirus. Υπολογίζεται ότι έως και το 90% των γατών που ζουν σε κοινότητες και έως και το 50% αυτών που ζουν μόνες είναι οροθετικές για FCoV. Ο ιός αυτός εισέρχεται από το στόμα και πηγαίνει στα εντερικά κύτταρα (εντεροκύτταρα), όπου πολλαπλασιάζεται προκαλώντας ήπια διάρροια από την οποία επουλώνονται. Η αποβολή του ιού αρχίζει δύο ή τρεις ημέρες μετά τη μόλυνση και μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη και για τη ζωή της γάτας.
Ωστόσο, σε λιγότερο από το 20% από αυτές τις οροθετικές γάτες ο ιός μεταλλάσσεται, δίνοντάς του την ικανότητα να μολύνει αμυντικά κύτταρα που ονομάζονται μακροφάγα και έτσι να εξαπλώνεται σε όλο το σώμα του αιλουροειδούς, προκαλώντας τη νόσο FIP. Στην ανάπτυξη αυτής της ασθένειας, η κατάσταση του κυτταρικού ανοσοποιητικού συστήματος της γάτας είναι απαραίτητη, έτσι ώστε:
- Αν το κυτταρικό ανοσοποιητικό σύστημα είναι ισχυρό, η ασθένεια δεν εμφανίζεται.
- Εάν το κυτταρικό ανοσοποιητικό σύστημα καταστέλλεται μερικώς, αναπτύσσεται dry FIP.
- Εάν το κυτταρικό ανοσοποιητικό σύστημα καταστέλλεται σοβαρά, αναπτύσσεται Υγρό FIP.
Πώς μεταδίδεται η λοιμώδης περιτονίτιδα των αιλουροειδών;
Επηρεάζοντας το πεπτικό σύστημα, το FIP μεταδίδεται ως επί το πλείστον έμμεσα μέσω των κοπράνων ή οποιουδήποτε αντικειμένου που έχει μολυνθεί από το ίδιο, ειδικά τα κουτιά άμμου όπου μπορεί να παραμείνει βιώσιμο για έως και επτά εβδομάδες.
Από την άλλη, ο ιός μπορεί να μεταδοθεί απευθείας μέσω του σάλιου και έχει περιγραφεί μάλιστα και περίπτωση διαπλακουντιακής μόλυνσης. Όπως λέμε, είναι μια πολύ μεταδοτική ασθένεια, επομένως είναι απαραίτητο να απομονωθεί η μεταδοτική γάτα από τις υπόλοιπες σε περίπτωση που ζουν πολλές γάτες σε ένα σπίτι.
Είναι η λοιμώδης περιτονίτιδα των αιλουροειδών μεταδοτική στον άνθρωπο;
Όχι, το FIP δεν μπορεί να μεταδοθεί στους ανθρώπους. Αυτός είναι ένας ιός που μεταδίδεται μόνο μεταξύ των γατών, επομένως οι άνθρωποι δεν μπορούν να τον κολλήσουν.
Συμπτώματα λοιμώδους περιτονίτιδας αιλουροειδών
Τα συμπτώματα που είναι κοινά στις ξηρές και υγρές μορφές του FIP είναι μη ειδικά συμπτώματα: πυρετός, κατάθλιψη, κυμαινόμενη ανορεξία, ωχρότητα βλεννογόνοι ή ίκτερος, προοδευτική απώλεια βάρους και καθυστερημένη ανάπτυξη σε γατάκια.
Συμπτώματα ξηρού FIP
Στην ξηρή μορφή του FIP, υπάρχει μια υπερευαισθησία τύπου IV που χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό πυοκοκκιωματωδών διηθημάτων συχνά γύρω από τα αιμοφόρα αγγεία. Αυτά τα πιοκοκκιώματα θα παράγουν ποικίλα κλινικά σημεία ανάλογα με το όργανο που επηρεάζουν:
- Στο νεφρό, θα παράγουν κλινικά σημεία νεφρικής νόσου.
- Στο ήπαρ, ηπατική ανεπάρκεια.
- Σε πνεύμονα ή υπεζωκότα, δύσπνοια και αναπνευστικά σημεία.
- Στο έντερο, το κόλον, το τυφλό και τους ειλεοκολικούς λεμφαδένες, θα προκαλέσει πεπτικά σημεία όπως έμετο ή διάρροια.
- Στον εγκέφαλο, νευρολογικά σημεία όπως επιληπτικές κρίσεις, αλλοιωμένη ψυχική κατάσταση, αλλαγές συμπεριφοράς, ελλείμματα κρανιακών νεύρων, αιθουσαία σημεία, υπεραισθησία, αταξία, τετραπάρεση και μη φυσιολογικές αντιδράσεις στάσης.
Μπορεί επίσης να εμφανιστούν δερματικά σημεία, όπως ερυθηματώδεις βλατίδες χωρίς φαγούρα στον κορμό και τον λαιμό, υποδόριο οίδημα, σύνδρομο ευθραυστότητας του δέρματος και οζίδια στον αυχένα και στα πρόσθια άκρα. Γενικευμένη αρθρίτιδα μπορεί να παρατηρηθεί στις αρθρώσεις και ο οφθαλμός μπορεί επίσης να προσβληθεί με πρόσθια ραγοειδίτιδα, χοριοαμφιβληστροειδίτιδα, ύπημα, υποπυώνα, ιζήματα κερατίνης και αποκόλληση αμφιβληστροειδούς.
Άλλα κλινικά σημεία που μπορεί να παρατηρηθούν σε γάτες με ξηρό FIP είναι οι εκτρώσεις και η μητρίτιδα.
Συμπτώματα υγρού FIP
Στο υγρό FIP υπάρχει διήθηση μολυσμένων μακροφάγων στον ιστό που περιβάλλει τα αιμοφόρα αγγεία και επακόλουθη εναπόθεση ανοσοσυμπλεγμάτων στα αγγεία μαζί με ενεργοποίηση συμπληρώματος με αποτέλεσμα αγγειίτιδα, βλάβη στο αγγειακό ενδοθήλιο και διαρροή πρωτεϊνών ορού και λευκωματίνης από τα τριχοειδή αγγεία. Είναι η πιο σοβαρή μορφή και με τη χειρότερη πρόγνωση της νόσου.
Χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό ανώδυνων συλλογών που αποτελείται από ένα κιτρινωπό υγρό χρώματος άχυρου με πρωτεΐνες λευκώματος που βρίσκονται σε:
- Συσσώρευση υγρού στην κοιλιακή κοιλότητα (ασκίτης) στη συντριπτική πλειοψηφία των γατών.
- Υπεζωκότας (πλευρίτιδα) σε έως και 40% των γατών.
Πηγούνι, οίδημα οσχέου και περικαρδιακή συλλογή που οδηγεί σε καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί επίσης να εμφανιστεί.
Η εμφάνιση ίκτερου είναι πιο συχνή από ό,τι στην ξηρή μορφή λόγω ηπατικής ανεπάρκειας ή αιμολυτικής αναιμίας που προκαλείται από το ανοσοποιητικό σύστημα και της παρέμβασης των υψηλών επιπέδων του παράγοντα νέκρωσης όγκου άλφα που παρεμποδίζει τους μεταφορείς χολερυθρίνης προς και έξω των ηπατικών κυττάρων. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν νευρολογικά και οφθαλμικά σημάδια της ξηρής μορφής.
Διάγνωση λοιμώδους περιτονίτιδας αιλουροειδών
Το ελάχιστο που πρέπει να κάνετε σε γάτα με σημεία FIP είναι μια τεστ αίματος, όπου μπορεί να παρατηρηθεί λευκοκυττάρωση με λεμφοπενία και ουδετεροπενία (αυξημένα λευκά αιμοσφαίρια αλλά μειωμένος αριθμός λεμφοκυττάρων και ουδετερόφιλων), μαζί με μια μη αναγεννητική αναιμία τυπική μιας χρόνιας φλεγμονώδους διαδικασίας. Ωστόσο, αυτό είναι πολύ μη ειδικό και μπορεί να ταιριάζει με πολλές ασθένειες από τις οποίες μπορεί να υποφέρουν οι γάτες.
Ο ορολογικός έλεγχος για κορονοϊό αιλουροειδών δεν ωφελεί, καθώς πολλές γάτες είναι θετικές και δεν έχουν τη νόσο. Η πιθανότητα μια γάτα να παρουσιάσει FIP αυξάνεται με:
- Μια αναλογία λευκωματίνης/σφαιρίνης μικρότερη από 0,4.
- Ένα θετικό Τεστ Riv alta, ωστόσο τα σηπτικά εξιδρώματα και τα λεμφώματα μπορεί επίσης να είναι θετικά. Ωστόσο, είναι μια καλή εξέταση για τον αποκλεισμό της νόσου, με 97% αξιοπιστία.
Εάν υπάρχουν νευρολογικά σημεία, θα πρέπει να ληφθεί δείγμα εγκεφαλονωτιαίου υγρού, όπου θα παρατηρηθεί αύξηση της πρωτεΐνης (50-350 mg/dl) και των κυττάρων (100-100.000 πυρηνωμένα κύτταρα/ml)..
Για τη διάγνωση του τύπου της λοιμώδους περιτονίτιδας των αιλουροειδών, γίνονται τα ακόλουθα:
- Διάγνωση υγρού FIP: πρέπει να ληφθεί δείγμα του υγρού από τον ασκίτη ή την πλευρίτιδα, το οποίο θα πρέπει να είναι παχύρρευστο, κιτρινωπό-κοκκινωπό, χωρίς βακτήρια, με πολλές πρωτεΐνες (άνω των 35 mg/ml) και λίγα κύτταρα (λιγότερα από 5.000/ml). Η καλύτερη εξέταση για τη διάγνωση της υγρής μορφής είναι ο ανοσοφθορισμός για την αναζήτηση του ιού στο υγρό συλλογής.
- Διάγνωση ξηρού FIP: σε πολλές περιπτώσεις η διάγνωση γίνεται όταν η γάτα δυστυχώς έχει ήδη πεθάνει, λαμβάνοντας δείγματα των οργάνων της. Στο ζωντανό ζώο πρέπει να γίνονται επεμβατικές εξετάσεις για τη λήψη βιοψιών. Και στις δύο περιπτώσεις, η πιο αξιόπιστη διάγνωση λαμβάνεται μέσω της ανοσοϊστοχημικής τεχνικής με χρώση αντιγόνου κορωνοϊού από αυτά τα δείγματα.
Θεραπεία λοιμώδους περιτονίτιδας αιλουροειδών
Υπάρχει θεραπεία για τη λοιμώδη περιτονίτιδα των αιλουροειδών; Δυστυχώς, σήμερα η FIP συνεχίζει να είναι μια ασθένεια με πολύ κακή πρόγνωση που δεν θεραπεύεται, αν και υπήρξαν περιπτώσεις ύφεσης, ιδιαίτερα της ξηρής μορφής.
Η θεραπεία βασίζεται σε μια συμπτωματική θεραπεία που αποτελείται από:
- Δίαιτα πλούσια σε πρωτεΐνες.
- Χορήγηση πρωτεολυτικών ενζύμων.
- Σύμπλοκα βιταμινών (A, B, C, E).
- Αποχέτευση υπεζωκοτικής συλλογής εάν η αναπνευστική ικανότητα διακυβεύεται.
- Υγροθεραπεία για αντικατάσταση υγρών.
- Έγχυση δεξαμεθαζόνης στην κοιλιακή ή θωρακική κοιλότητα (1 mg/kg κάθε 24 ώρες έως ότου δεν εμφανίζεται πλέον η συλλογή, έως και επτά ημέρες· εάν υπάρχει συλλογή και στις δύο κοιλότητες, η δόση ανά κοιλότητα πρέπει να διαιρεθεί).
- Αντιβιοτικά κάλυψης.
- Πρεδνιζολόνη και κυκλοφωσφαμίδη για τη μείωση της σοβαρότητας των ανοσοσυμπλεγμάτων και της αγγειίτιδας καταστέλλοντας το χυμικό ανοσοποιητικό σύστημα.
- Ανασυνδυασμένη ιντερφερόνη ωμέγα αιλουροειδών (FelFN-w) ως ενισχυτής της κυτταρικής ανοσολογικής απόκρισης.
Τα τελευταία χρόνια, οι ελπίδες για εύρεση θεραπείας για αυτήν την ασθένεια έχουν αυξηθεί, καθώς έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες μελέτες για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας πολλών δραστικών συστατικών, τα περισσότερα από αυτά στα κύτταρα, αλλά άλλα ήδη δοκιμάζονται σε γάτες. Μεταξύ αυτών, δύο φάρμακα παρουσιάζουν καλή αποτελεσματικότητα και ασφάλεια στη θεραπεία της FIP: ο αναστολέας πρωτεάσης 3C GC376 και το νουκλεοσιδικό ανάλογο GS-441524. Ωστόσο, απαιτούνται ακόμη περισσότερες μελέτες προτού διατεθούν στο εμπόριο σε αυτό το είδος.
Το προσδόκιμο ζωής μιας γάτας με FIP
Η πρόγνωση του PIF είναι πολύ κακή. Δυστυχώς, οι περισσότερες γάτες πεθαίνουν εντός εβδομάδων ήμηνών από τη διάγνωση. Επιπλέον, εάν εμφανίσουν υγρή μορφή, ένας μεγάλος αριθμός από αυτούς σφάζονται συνήθως εντός 10 ημερών για να μην παραταθεί η ταλαιπωρία του ζώου.
Η λοιμώδης περιτονίτιδα αιλουροειδών είναι μια ασθένεια που σκοτώνει περίπου το 0,3-1,4% των γατών στον κόσμο, αποτελώντας την κύρια μολυσματική αιτία θανάτου σε νεαρές γάτες και αποτελεί μια πηγή πρόσθετης απειλής για τις υπό εξαφάνιση άγριες γάτες.
Εάν διαγνωστεί η νόσος, η φροντίδα μιας γάτας με FIP είναι αυτή που περιγράφεται στην προηγούμενη ενότητα για τη συμπτωματική θεραπεία, επομένως θα είναι απαραίτητο να καθιερωθεί μια επαρκής δίαιτα και να ακολουθηθούν οι οδηγίες που έχει καθορίσει ο κτηνίατρος.
Πώς να αποτρέψετε το FIP στις γάτες;
Δεδομένου ότι η λοιμώδης περιτονίτιδα των αιλουροειδών είναι μια μετάλλαξη του κορωνοϊού των αιλουροειδών, είναι απαραίτητο να προσπαθήσουμε να αποτρέψουμε τον τελευταίο. Επομένως, δεν υπάρχει εμβόλιο για τη λοιμώδη περιτονίτιδα των αιλουροειδών, αλλά υπάρχει ένα εμβόλιο για τον κορονοϊό των αιλουροειδών Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθεί αυτό ασθένεια μέσω εμβολιασμού, καθώς χορηγείται όταν οι γάτες είναι μεταξύ 16 και 19 εβδομάδων, ηλικία στην οποία πολλές γάτες έχουν ήδη έρθει σε επαφή με τον ιό.
Και πάλι, επιμένουμε στη σημασία της απομόνωσης της γάτας που έχει μολυνθεί με FIP από τις υπόλοιπες γάτες σε περίπτωση που πολλές γάτες ζουν στο ίδιο νοικοκυριό.
