ίκτερος ορίζεται ως κιτρινωπή μελάγχρωση του δέρματος, ούρων, ορού και οργάνων με συσσώρευση της χρωστικής ουσίας που ονομάζεται χολερυθρίνη σε επίπεδο αίματος ή ιστού. Είναι ένα σύμπτωμα, το οποίο είναι κοινό σε πολλαπλές ασθένειες, οπότε αν η γάτα μας εμφανίσει ανώμαλο χρωματισμό σε κάποιο σημείο του σώματός της, ο κτηνίατρός μας θα πρέπει να πραγματοποιήσει αρκετές εξετάσεις για τη διαφορική διάγνωση.
Αν η γάτα σας πάσχει από αυτή τη διαταραχή και θέλετε να μάθετε λίγα περισσότερα για την προέλευσή της, στο επόμενο άρθρο στον ιστότοπό μας θα αναφέρουμε αναλυτικά τις πιο κοινές αιτίες ίκτερος σε γάτες.
Τι είναι η χολερυθρίνη;
Η χολερυθρίνη είναι ένα προϊόν που σχηματίζεται μετά τη διάσπαση των ερυθροκυττάρων (ερυθρά αιμοσφαίρια), όταν φτάνουν στο τέλος της ζωής τους (που διαρκεί περίπου 100 ημέρες). Στον σπλήνα και στο μυελό των οστών, αυτά τα ερυθρά αιμοσφαίρια καταστρέφονται και από τη χρωστική ουσία που τους έδωσε το χρώμα τους, σχηματίζεται η αιμοσφαιρίνη, μια άλλη κίτρινη, η χολερυθρίνη.
Είναι μια πολύπλοκη διαδικασία κατά την οποία η αιμοσφαιρίνη μετατρέπεται πρώτα σε biliverdin, η οποία με τη σειρά της μετατρέπεται σε λιποδιαλυτή bilurribuna και απελευθερώνεται στην κυκλοφορία, μέσω της οποίας ταξιδεύει μαζί με μια πρωτεΐνη μέχρι να φτάνει στο συκώτι.
Στο ήπαρ, τον μεγάλο καθαριστή του σώματος, μετατρέπεται σε συζευγμένη χολερυθρίνη και αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστηΚάθε φορά που η χοληδόχος κύστη αδειάζει στο λεπτό έντερο, ένα μέρος της χολερυθρίνης βγαίνει με τα υπόλοιπα συστατικά της χολής και, μετά τη δράση ορισμένων βακτηρίων, τελικά μετατρέπεται στις κανονικές χρωστικές που βλέπουμε καθημερινά, αν και δεν το αφήνουμε ξέρουμε: στερκοβιλίνη (δίνει χρώμα στα κόπρανα) και ουροχολινογόνο (δίνει χρώμα στα ούρα).
Γιατί εμφανίζεται ο ίκτερος στις γάτες;
Σε αυτό το σημείο μπορούμε ήδη να συνειδητοποιήσουμε ότι το συκώτι είναι το κλειδί. Ο ίκτερος εμφανίζεται όταν το σώμα δεν μπορεί να εκκρίνει σωστά τη χολερυθρίνη και άλλα συστατικά της χοληφόρου πόρου, αν και το σημείο όπου εμφανίζεται η αποτυχία είναι δύσκολο να βρεθεί σε πρώτη φάση.
Για να απλοποιήσουμε αυτό το περίπλοκο θέμα, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για:
- Ηπατικός ίκτερος (όταν η αιτία είναι στο ήπαρ).
- Μεταθηπατικό ίκτερο (το συκώτι κάνει τη δουλειά του, αλλά υπάρχει αστοχία στην αποθήκευση και μεταφορά).
- Μη ηπατικό ίκτερο (όταν το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με το ήπαρ, ούτε με την αποθήκευση και απέκκριση της χρωστικής)
Συμπτώματα ίκτερου στις γάτες
Όπως αναφέραμε στην αρχή του άρθρου, ο ίκτερος από μόνος του είναι ήδη ένα σύμπτωμα που υποδηλώνει ότι το αιλουροειδές υποφέρει από κάποιο πρόβλημα υγείας. Ομοίως, το πιο εμφανές σημάδι αυτής της διαταραχής είναι το κιτρινωπό χρώμα του δέρματος, που είναι πιο εμφανές στο στόμα, στα αυτιά και γενικά στις περιοχές με λιγότερη γούνα της γάτας.
Ηπατικό ίκτερο
Στον ηπατικό ίκτερο παρατηρούμε ότι κάτι δεν πάει καλά στο επίπεδο του ήπατος, αφού δεν μπορεί να εκπληρώσει την αποστολή του και δεν μπορεί να απελευθερώσει τη χολερυθρίνη που φτάνει. Υπό κανονικές συνθήκες, τα ηπατικά κύτταρα (ηπατοκύτταρα) εκκρίνουν αυτή τη χρωστική ουσία στα κανάλια της χολής που διατρέχουν το κυτταρικό δίκτυο και από εκεί θα περάσει στη χοληδόχο κύστη. Όταν όμως τα κύτταρα επηρεάζονται από κάποια παθολογία ή υπάρχει τέτοια φλεγμονή που δεν είναι δυνατό να περάσει η χολερυθρίνη στο πλαίσιο των χοληφόρων καναλιών, μια ενδοηπατική χολόσταση
Ποιες αιτίες μπορούν να προκαλέσουν ίκτερο του ήπατος στις γάτες;
Οποιαδήποτε παθολογία που επηρεάζει άμεσα το ήπαρ μπορεί να προκαλέσει αυτή τη συσσώρευση χολερυθρίνης. Στις γάτες έχουμε τα εξής:
- Ηπατική λιπίδωση: λιπώδες συκώτι αιλουροειδών μπορεί να εμφανιστεί ως συνέπεια της παρατεταμένης νηστείας σε γάτες με πολύ λίπος, το οποίο κινητοποιείται χωρίς παραγγελία προς το συκώτι σε μια προσπάθεια να πάρει θρεπτικά συστατικά και τελικά να εισβάλει σε αυτό, καθώς και για πολλούς άλλους λόγους. Μερικές φορές όμως δεν είναι ποτέ γνωστό τι προκαλεί την εμφάνισή της και πρέπει να την ονομάσουμε ιδιοπαθή ηπατική λιπίδωση.
- Νεόπλασμα: Ειδικά σε ηλικιωμένους ασθενείς, τα πρωτοπαθή νεοπλάσματα αποτελούν συχνή αιτία ηπατικής ανεπάρκειας. Ονομάζονται πρωτογενείς γιατί προέρχονται από το ήπαρ, χωρίς εξωτερικούς παράγοντες, σε αντίθεση με τους δευτερογενείς.
- Ηπατίτιδα αιλουροειδών: τα ηπατοκύτταρα μπορεί να καταστραφούν από ουσίες που η γάτα καταπιεί κατά λάθος και που μπορεί να οδηγήσει σε ηπατίτιδα.
- Χολική κίρρωση: Η ίνωση των καναλιών της χολής προκαλεί αδυναμία να εκπληρώσει την αποστολή της και να εκκενώσει τη χολερυθρίνη στη χοληδόχο κύστη.
- Αλλαγές κατά τη γέννηση αγγειακό επίπεδο.
Μερικές φορές έχουμε αλλοιώσεις που μπορεί να προκαλέσουν δευτερογενή ηπατική ανεπάρκεια, δηλαδή να προκαλούνται από παθολογίες που, ως παράπλευρη επίδραση, προκαλούν ηπατικά προβλήματα. Μπορούμε να βρούμε ήπατα επηρεασμένα από νεοπλάσματα δευτερογενή στη λευχαιμία των αιλουροειδών και επίσης αλλοιώσεις ή ηπατική βλάβη λόγω λοίμωξης από λοιμώδη περιτονίτιδα της γάτας, τοξοπλάσμωση ή λόγω σακχαρώδους διαβήτη. Ως συνέπεια οποιουδήποτε από αυτά τα προβλήματα, θα δούμε καθαρό ίκτερο στη γάτα.
Μεταθηπατικό ίκτερο
Η αιτία της συσσώρευσης χολερυθρίνης είναι έξω από το ήπαρ, όταν η χρωστική ουσία έχει ήδη περάσει από τα ηπατοκύτταρα για επεξεργασία. Για παράδειγμα, μια μηχανική απόφραξη του εξωηπατικού χοληδόχου πόρου, αυτός που παροχετεύει τη χολή στο δωδεκαδάκτυλο. Αυτή η απόφραξη μπορεί να προκληθεί από:
- Μια παγκρεατίτιδα, φλεγμονή του παγκρέατος.
- Ένα νεόπλασμα στο δωδεκαδάκτυλο ή στο πάγκρεας, το οποίο συμπιέζει την περιοχή από την εγγύτητα και καθιστά αδύνατη την απέκκριση του περιεχομένου της χοληδόχου κύστης.
- Μια ρήξη μετά από τραύμα στον χοληδόχο πόρο, το οποίο εμποδίζει την εκκένωση της χολής στο έντερο (τρέξιμο, χτύπημα, πτώση από ένα παράθυρο…).
Σε περιπτώσεις ολικής διακοπής της ροής της χολής (ρήξη του χοληδόχου πόρου) μπορείτε να δείτε το κιτρινωπό χρώμα στους βλεννογόνους ή στο δέρμα και, ωστόσο, να παρατηρήσετε τα κόπρανα χωρίς χρώμα, αφού η χρωστική που τους δίνει χρώμα, δεν φτάνει στο έντερο (στερκοβιλίνη).
Μη ηπατικό ίκτερο
Αυτός ο τύπος ίκτερου στις γάτες εμφανίζεται όταν το πρόβλημα είναι υπερβολική παραγωγή χολερυθρίνης, έτσι ώστε το συκώτι να μην είναι σε θέση να απελευθερώστε την επιπλέον ποσότητα χρωστικής, παρά το γεγονός ότι δεν έχει καταστραφεί τίποτα σε αυτήν, ούτε στη μεταφορά στο δωδεκαδάκτυλο. Εμφανίζεται, για παράδειγμα, σε αιμόλυση (ρήξη ερυθρών αιμοσφαιρίων), η οποία μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες όπως:
- Τοξικό : για παράδειγμα, η παρακεταμόλη, η ναφθαλίνη ή τα κρεμμύδια είναι ουσίες που διασπούν τα υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια, προκαλώντας αναιμία και υπερφόρτωση σύστημα που είναι υπεύθυνο για την καταστροφή των υπολειμμάτων αυτών των κυττάρων του αίματος.
- Ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις, όπως η αιμοβαρτονέλλωση. Τα αντιγόνα θα εναποτεθούν στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων και το ανοσοποιητικό σύστημα θα τα δει ως στόχο που θα στοχεύσει και θα καταστρέψει. Άλλες φορές δεν χρειάζεται εξωτερική βοήθεια και το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα έχει ένα σφάλμα και αρχίζει να καταστρέφει τα δικά του ερυθροκύτταρα χωρίς λόγο.
- Υπερθυρεοειδισμός: Ο μηχανισμός με τον οποίο εμφανίζεται ο ίκτερος σε γάτες με υπερθυρεοειδισμό δεν είναι καλά κατανοητός, αλλά μπορεί να είναι μια αύξηση στη διάσπαση του κόκκινου κύτταρα του αίματος.
Πώς μπορώ να ξέρω τι προκαλεί τον ίκτερο της γάτας μου;
Οι εργαστηριακές και διαγνωστικές απεικονιστικές εξετάσεις θα είναι απαραίτητες, μαζί με ένα λεπτομερές κλινικό ιστορικό που θα συντάξει ο κτηνίατρός μας από τις πληροφορίες που διευκολύνω. Αν και μπορεί να μας φαίνεται άσχετο, κάθε λεπτομέρεια πρέπει να κοινοποιείται, για παράδειγμα, η γάτα μας παίζει συχνά με τα μαλλιά;
Η εξέταση αίματος και η βιοχημεία, καθώς και ο προσδιορισμός του αιματοκρίτη και της ολικής πρωτεΐνης, είναι η αρχή μιας σειράς συμπληρωματικών εξετάσεων.
Στις γάτες με ίκτερο, είναι πιο εύκολο να βρούμε τα αυξημένα ηπατικά ένζυμα, αλλά δεν μας λέει αν η αιτία είναι ηπατοχοληφόρος νόσος πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής. Μερικές φορές μπορεί να μας καθοδηγήσει η υπερβολική αύξηση ενός από αυτά σε σχέση με τα υπόλοιπα, αλλά πρέπει πάντα να γίνεται υπερηχογράφημα και ακτινολογική μελέτη (εντοπίζονται μάζες, αποφράξεις δωδεκαδακτύλου, λιπώδης διήθηση…). Ακόμη και πριν από αυτό, το ιστορικό και βασική εξέταση μπορεί να επιτρέψει στον κτηνίατρο να βρει οζίδια στον θυρεοειδή, υγρό στην κοιλιά (ασκίτη) και να μάθει για πιθανή έκθεση σε ηπατοτοξική φάρμακα.
Ο Ο ίκτερος, επομένως, πρέπει να γίνει κατανοητός ως σύμπτωμα που μοιράζονται εκατοντάδες αλλοιώσεις κάθε είδους, επομένως η διαπίστωση της προέλευσής του χωρίς πλήρη ανάμνηση, εξέταση και εκτέλεση εργαστηριακών και διαγνωστικών απεικονιστικών εξετάσεων σε πολλές περιπτώσεις (ακόμη και βιοψίες σε άλλους), είναι αδύνατο.
